Çek nasıl kullanılır, çek nasıl doldurulur ve düzenlenir?

Ticaret hayatının vazgeçilmez unsurlarından biri olan çek, sağladığı olanaklarla ödeme işlemlerini kolaylaştıran bir araç. Bu yazımızda çekin geçerli olabilmesi için düzenleme sırasında uymanız gereken kurallardan bahsediyoruz. Çek nedir, çek nasıl kullanılır, çek nasıl yazılır, çek nasıl doldurulur ve çek nasıl düzenlenir gibi sorulara cevaplar verdiğimiz yazımızda çekin geçerli sayılması için yapılması gerekenleri anlatıyoruz.

Çek nedir?

Çek; hesap sahibinin yani keşidecinin bir muhataba yani bankaya karşı düzenlediği, üzerinde yazılı olan belli bir tutarın, yine çekte adı yazılı olan kişiye yani lehtara ödenmesi talimatını içeren kıymetli bir evraktır. Çek nakit para yerine kullanılabilen bir ödeme aracıdır. Bu anlamda çek, zerinde adı yazılı kişiye banka hesabında bulunan belli bir tutarın ödenmesi için bankaya verilen talimatı içeren kıymetli bir evraktır.

Çek defteri

Çek defteri, banka tarafından gerekli kurallara uygun olarak kişiye özel bastırılan çek yapraklarını içermektedir. Her bir çek yaprağının üzerinde, dişinin vergi kimlik numarası, hesabın bulunduğu şubenin adı ve hesap numarası gibi zorunlu bilgiler yer alır.

Çekin geçerli olabilmesi için uyulması gereken kurallar

Bir çekin geçerli olabilmesi için, belirlenmiş kurallara göre düzenlenmesi gerekmektedir. Bu kuralları şöyle sıralayabiliriz:

Çek yaprağının, banka tarafından basılan veya bastırılan ve T.C. Merkez Bankası’nca belirlenen baskı şekline uygun olması gerekir.
Üzerinde “çek” kelimesinin mutlaka yazılı olması, eğer çek kelimesi yabancı bir dilde yazılıysa, bu kelimenin ilgili dildeki karşılığının mutlaka “çek” olması gerekir.
Çek yaprağı üzerinde, ait olduğu bankanın adının, hesabın bulunduğu şubenin adının ve çeki düzenleyen kişinin hesap numarasının bulunması gereklidir.
Çek üzerinde, belirtilen meblağın ödemesini engelleyebilecek bir kayıt veya şartın bulunmaması gerekir.

Çek nasıl düzenlenir?

Çekin düzenlendiği tarihin mutlaka belirtilmiş olması gerekmektedir, kimin düzenlendiği yer kısaltma olmaksızın açıkça belirtilmelidir.
Çeki düzenleyen kişinin yani keşidecinin el yazısıyla atılmış imzası bulunmalıdır. İmza kaşesi, mühür veya parmak iziyle imzalanmış çekler geçerli kabul edilmez.
Çek yaprağı üzerinde çeki düzenleyen kişinin vergi kimlik numarası bulunmalıdır.
Çekin ödeneceği kişinin adı belirtilmelidir. Çeki hamiline düzenlemeniz durumunda, çeki elinde bulunduran herhangi bir kişi tahsil edebilir. Bu alanın boş bırakılması durumunda, çek hamiline işlemi görecektir.

Çek üzerinde düzeltme yapılması

Eğer çek üzerinde düzeltme yapılması gerekiyorsa, bu düzeltme ancak çeki düzenleyen kişi tarafından yapılabilir. Çekte yapılan değişikliklerde değişikliğin yanına veya altına düzeltmeyi onaylamak için keşideci tarafından imza atılması gerekir.

Bu unsurlardan birinin eksik olması halinde düzenlenen çekin geçerli olmayacağını lütfen unutmayın. Aynı şekilde bir çeki teslim alırken de tahsilat sırasında bir sorunla karşılaşmamak için, çekin bu kurallara uygun olup olmadığını denetlemeniz gerekmektedir. Eğer çek üzerinde herhangi bir düzeltme yapılmışsa, düzeltmenin yanında keşidecinin imzasının olup olmadığını kontrol edin. Ayrıca yazılan çekin ait olduğu banka tarafından onaylanmış olması gerekmektedir.

Elektronik çek nedir?

Elektronik çek, gerçek dünyada kullanılan kâğıt çekin elektronik dünyadaki karşılığıdır. Ödeme tutarının yüksekliği sebebiyle çoğunlukla işletmeler arası (eB2B) e-ticarette kullanılır. E-çek tahsilâtının maliyeti kredi kartına göre daha düşüktür.

Aynen kâğıt çek kullanımında olduğu gibi, e-çeklerin de kullanılmadan önce bankanın sistemine tanımlanmış olması gerekir. Elektronik çek sisteminde, ödemeler, banka hesabı bilgilerinin gerekli olanlarının e-ticaret sitesine girilmesi yoluyla yapılır. Kullanıcı bir anlamda e-ticaret sitesine çek keserek ödeme yapmış olur. E-çek kullanımı banka kontrollü olduğu için oldukça güvenlidir.